Yurtdışında İnsansız Hava Aracı (İHA)’ların askeri operasyonlarda sıklıkla kullanılıyor olması insan hakları örgütlerinin oldukça tepkisini çekiyor. Fakat yabancı gazeteciler İHA’ları da deyim yerindeyse habere tahvil etmenin yöntemini bulmuş görünüyor. İHA’lar özellikle ABD ve İngiltere’de bir süredir toplumsal olayları ya da kamuya açık alanları havadan kolay ve ucuza takip etmenin bir yöntemi olarak kullanılıyor.

Kısa bir araştırma sonunda Missouri Üniversitesi’nde “drone journalism” yani “İHA gazeteciliği” bölümü olduğunu rahatlıkla görebiliyorsunuz. Nebraska Üniversitesi’nde de buna benzer bir program bulunuyor. Geçen hafta toplanan ve aralarında BBC ve CNN’den de temsilcilerin bulunduğu Global Editors Network’te de İHA gazeteciliğindeki teknik ve yasal sıkıntılar tartışıldı.

Türkiye’de polis İHA düşürdü

Konuyla ilgili Türkiye’de bazı çalışmalar yapılıyor. 11 Haziran’da Taksim’deki polis müdahalesini görüntülemek isteyen ve Twitter’da Jenk1907 olarak bilinen bir amatör gazeteci oyuncak bir helikopterle iş başındaydı. Jenk’in protestoları başta Bağdat Caddesi olmak üzere başka yerlerde de gökten görüntülediği biliniyor. Bir yabancı websitesine konuşan Jenk, çalışmalarına Gezi Parkı ile ilgili kısa bir film çekmek için başladığını fakat polisin aşırı güç kullanımı ve buna televizyonlarda yeterince yer verilmemesi nedeniyle bu sefer protestoları görüntüleyerek devam ettiğini söylüyor. 700 dolarlık RC quadrotor helikopterine 400 dolar değerinde GoPro 3 marka yüksek çözünürlüklü bir kamera koyan Jenk, oldukça da iyi çekimler yapmış.  Maalesef söz konusu helikopter polis tarafından “burada uçuramazsın” denilerek düşürüldü. Jenk de kısa süreliğine gözaltına alındı.  Polisin söz konusu videoda, “burada görüntü çekemezsin, yasak. Basın kartında yok” diyerek Jenk’i gözaltına aldığı görülüyor.

Avukatlar: Suç değil

Konuyla ilgili iki avukattan görüş aldım. Çünkü yurtdışında da İHA gazeteciliğinin yasal statüsü bir tartışma konusu.

Avukat Ömer Faruk Gök, “Basın mensuplarınınn görüntü almak amacıyla kamuya açık alanlarda havadan görüntü almasının yasal olarak önünde hiçbir engel yok.  Bu kişinin basın mensubu olması da gerekmiyor” dedi.

Avukat Gülçin Avşar da, “Kamuya açık alanlarda herkes görüntü alabilir. Bunu engelleyen bir kanun yok. Bunun bir cezai yaptırımı da olamaz. Kişinin gazeteci olup olmaması mühim değil” şeklinde konuştu.

Anlaşıldığı kadarıyla araç Sivil Havacılık’ın alanına da girmiyor çünkü uçuş düzenini etkileyecek bir yüksekliğe ulaşması da çok ihtimal dahilinde değil.  Bana kalırsa kısa bir süre sonra İHA gazeteciliğini ve bunun yasal düzenlemesini tartışmaya da başlayacağız.

Söz konusu aracın düşmeden önce çektiği son görüntüler de şöyle: