Tirajı hiçbir zaman yüzbinleri bulmasa da Radikal gazetesi kurulduğu 1996 yılından bu yana liberal solun önemli bir sesi ola geldi. Benim de içinde bulunduğum bir kuşak ilk yazılarını Radikal Genç’te ve Radikal 2’de yayınlattı. Zaman zaman demokrasi dersinden kalsa da çoğu zaman hak ve özgürlüklerden yana tavır almaya çalıştı. Türkiye ortalaması kadar liberal, Türkiye ortalaması kadar soldu. Bu yüzden gelecekte hiçbir zaman ideal gazeteciliğin ya da hak gazeteciliğinin kalesi olarak anılmayacak. Fakat kağıt baskıya son vermesi yine de üzücü ve bir incelemeyi hakkediyor.

Yeni Radikal nasıl bu hale geldi?

Doğan Yayın Grubu’nun aldığı bir kararla 2010 yılında Türkiye’nin prestijli ekonomi gazetesi Referans ve Radikal’in birleştirilmesi kararı alındı. Gazetenin başına da Eyüp Can getirildi. Eyüp Can’a hayatında başarılı bir tane proje olmamasına ragmen neden bu görev verildi hala açıklığa kavuşturulabilmiş değil. Fakat yine de Can’a haksızlık etmek istemem. Bir vizyon çizip bunun peşinde epey çabaladı ve sonuçta iki gazetenin birleşmesiyle Ekim ayında yeni Radikal yayına sunuldu.

Yeni Radikal özellikle İngiltere’de satış rakamlarını artıran “tabloit” bir boyda yepyeni tasarımıyla piyasaya verildi.  İngiltere’de ciddi gazeteler halen birkaç istisna hariç bizdeki büyük gazeteler gibi geniş kağıda (broadsheet)’e basılıyorlar. Bunun iki istinası vardır biri The Guardian diğeri de The Independent. The Guardian diğer tabloid gazetelerin aksine ciddi bir yayın organı ve boyutu da tamamen gazete tarafından özel bir şekilde tasarlandı. Buna ragmen bu adımın gazete tirajındaki düşüşü azaltmak yerine hızlandırdığını hatırlatalım. Eyüp Can bunu biliyor muydu, araştırdı mı hiçbir fikrim yok. Fakat “yurtdışındaki prestijli gazeteler de böyle yapıyor” dediği örneklerin sayısı Anglo-Sakson basınında birkaç örneği geçmiyor.

Muhtemelen Eyüp Can da The Guardian’ı örnek aldı. Özellikle başkent Londra’daki ciddi metro ağı büyük gazetelerin küçük kabinlerde okunmasını oldukça zorlaştırıyor. İngiliz gazeteciliği biraz da bu yüzden küçük boya yöneldi. İnsanlar otobüste, metroda ve genel olarak toplu taşımada rahat gazete okusunlar diye. Eyüp Can da bu şekilde, şehirli, yükselen orta sınıfı hedefledi. Fakat bizim metro ya da metrobüs ağımız o yıllarda böyle bir talebi doğrultacak bir sıçrama da yaşamış değildi.

Tiraj rakamları nasıl eridi?

Birleşme öncesinde Radikal günde 38 bin adet satıyordu. Referans’ın satışları ise 11 bin 700 civarındaydı. Bu iki gazetenin toplam tirajının 50 bin civarı olduğunu gösteriyor. Radikal’ın satış adeti 4 sene içerisinde 22 bine düştü. Bu rakam bu süre içerisinde tirajda yüzde 50’nin üzerine bir azalma olduğuna işaret ediyor. Bunda Eyüp Can’ın hazırlattığı ve Türk halkına tamamen yabancı olan gazete boyutu kadar yayın anlayışının da etkileri olduğundan söz edilebilir. Her şey spekülasyon olarak kalacak çünkü elimizde yeterli veri yok. Fakat açık ki gazetenin eskisine oranla attığı en ciddi değişiklik tasarımdı. Bu da tasarımın tiraj açısından en büyük eksilerden biri olduğunu göstermek için yetiyor da artıyor.

Radikal webi Gezi Parkı kurtardı

Radikal’in kağıt baskıyı bitirerek webte yayına devam edeceğini açıklamasının ardındaki özgüvenin nedeni de internet tıklanma sayılarındaki artış olmalı. Gazetenin web izleyicisi 2013 Haziran ayına dek vasat bir çizgide ilerlerken, Gezi Parkı protestoları sırasında özellikle Haziran 2013’te okuyucuda diğer yayın organlarına ve websitelerine olan tepki Radikal.com.tr’ne olan ilgiyi 3 kattan fazla artırdı. Radikal bu trendi sonraki aylarda da korumayı başardı. Bunda Radikal’in Hürriyet gibi oldukça zeki bir internet strateji izleyen bir grubun parçası olması oldukça önemli rol oynadı. Özellikle Radikal’in blog sayfası büyük trafik çeken önemli bir mecra.

Gezi olayları öncesi dip yapan Radikal İnternet’in hitleri daha sonra üç kattan fazla yükseliyor.